Wahania TSH – co mogą oznaczać?

wahania tsh

Wahania TSH (hormonu tyreotropowego) są związane ze stężeniami hormonów T3 (trójjodotyroniny) i T4 (tyroksyny) wytwarzanymi przez tarczycę. Wpływa na nie także sposób przyjmowania leku (tyroksyny). Przeczytaj ten artykuł i dowiedz się jakie są normy TSH i co mogą oznaczać jego wahania.

Spis treści:
Jakie są normy TSH
Za wysoki poziom TSH
Za niski poziom TSH
Kiedy warto oznaczyć poziom TSH
WahaniaTSH a sposób przyjmowania leków

Konsultacja merytoryczna: Agnieszka Haczek- Kluczewska, Specjalista Chorób Wewnętrznych, Specjalista Endokrynologii

TSH – normy

TSH jest hormonem produkowanym przez przysadkę mózgową, który pobudza tarczycę do wytwarzania dwóch innych hormonów – T3 oraz T4. Poziom TSH rośnie, gdy stężenie hormonów tarczycy jest zbyt niskie, natomiast wzrasta w przypadku ich niedoboru.

Poziom TSH powinien mieścić się w granicach od 0,2–0,4 do 4,0–4,5 mj.m./l [1]. Górny zakres normy TSH jest jednak kwestią dyskusyjną. Ponadto wykazano, że poziom hormonu tyreotropowego jest tak naprawdę cechą bardzo indywidualną – zależną od wieku, pochodzenia etnicznego, ilości przyjmowanego jodu, pory pobrania próbki do analizy czy samej metody analizy laboratoryjnej [1].

Wahania TSH – gdy hormonu jest za dużo

Wzrost stężenia TSH będzie świadczył o niedoczynności tarczycy. Najczęstszą przyczyną takiego stanu jest choroba Hashimoto (autoimmunologiczne zapalenie tarczycy).

W przebiegu tego schorzenia układ odpornościowy produkuje przeciwciała atakujące tarczycę, co prowadzi do stopniowego wyniszczenia tego gruczołu. Zaburzona zostaje produkcja hormonów T3 i T4, co skutkuje wspomnianą niedoczynnością tarczycy.

Osoba chorująca na Hashimoto może odczuwać zmęczenie, apatię, rozdrażnienie i spadek koncentracji. Jej skóra może być też bardziej przesuszona, a waga wzrosnąć nawet pomimo prawidłowej diety. Kobiety z chorobą Hashimoto borykają się również z nieregularnymi miesiączkami, przez co trudniej jest im zajść w ciążę.

Chorzy są również bardziej narażeni na wystąpienie nietolerancji pokarmowych – trwałej nietolerancji glutenu (celiakii) i nietolerancji laktozy. Obie choroby mogą zmniejszyć skuteczność terapii Hashimoto, w tym spowodować wahania TSH. Dlatego też osobom ze stwierdzonym autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy zaleca się badania pod kątem tych dwóch nietolerancji.

Zobacz też: Choroba Hashimoto i celiakia – co mają wspólnego?

Wahania TSH – gdy hormonu jest za mało

Spadek stężenia TSH będzie świadczył o nadczynności tarczycy. Jedną z przyczyn takiego stanu może być choroba Gravesa i Basedowa, która podobnie jak Hashimoto ma podłoże autoimmunologiczne. Układ odpornościowy chorego produkuje przeciwciała przeciwko receptorowi TSH. Przeciwciała łączą się z tym receptorem, co skutkuje jego nadmierną aktywnością i wydzielaniem większej ilości hormonów tarczycowych.

Poza choroba Gravesa i Basedowa przyczyną zmniejszonego stężenia TSH może być wole guzkowe toksyczne oraz choroby przysadki mózgowej, w tym guz przysadki mózgowej czy poporodowa martwica przysadki zwana zespołem Sheehana.

Kiedy warto oznaczyć poziom TSH?

Hormon tyreotropowy oznacza się przy podejrzeniu nadczynności tarczycy. Świadczyć o niej mogą takie objawy jak:

  • przyspieszona akcja serca,
  • podwyższone ciśnienie krwi,
  • chudnięcie, pobudzenie i bezsenność,
  • nadmierne pocenie się,
  • uczucie gorąca czy drżenie rąk.

Wskazaniem do badania poziomu TSH będzie również podejrzenie niedoczynności tarczycy. O stanie tym mogą świadczyć takie objawy jak:

  • osłabienie i obniżenie nastroju,
  • spowolnienie akcji serca,
  • nagłe zwiększenie masy ciała,
  • uczucie zimna oraz zaparcia.

Wahania TSH a sposób przyjmowania leków

Wahania TSH mogą być związane z nieodpowiednim przyjmowaniem leków (tyroksyny) np. w zbyt krótkim czasie przed posiłkiem, co powoduje, że tyroksyna nie zdąży się wchłonąć.

Bardzo istotne dla unormowania TSH jest to w jaki sposób przyjmujemy leki, w tym czy utrzymujemy odpowiednie odstępy czasowe przed lub po posiłku. [2] To poprawia wchłanianie leku:

  • przyjmowanie leku rano na godzinę przed posiłkiem lub wieczorem 3-4 godziny po posiłku,
  • witamina C.

To pogarsza wchłanianie leku:

  • stosowanie tyroksyny rano na pół godziny przed pierwszym posiłkiem,
  • żywność i napoje: kawa, produkty sojowe, sok grejpfrutowy, błonnik,
  • nieleczone choroby: niezdiagnozowana celiakia (trwała nietolerancja glutenu) i niezdiagnozowana nietolerancja laktozy.

Konsultacja merytoryczna: Agnieszka Haczek- Kluczewska

Konsultacja merytoryczna: Agnieszka Haczek- Kluczewska, Specjalista Chorób Wewnętrznych, Specjalista Endokrynologii

Jestem absolwentką Wydziału Lekarskiego Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach. Byłam asystentem w Oddziale Chorób Wewnętrznych Kliniki Chorób Wewnętrznych, Autoimmunologicznych i Metabolicznych Centralnego Szpitala Medycznego w Katowicach oraz w Klinice Endokrynologii Uniwersyteckiego Centrum Okulistyki i Onkologii. Więcej 

Źródła:

[1] M. Gietka-Czernel, H. Jastrzębska, Norma TSH –  czy należy ją zmienić, „Endokrynologia Polska” 2007 vol. 58, nr 5, s. 454-460.

[2] K. Pastusiak, J. Michałowska, P. Bogdański, Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy, „Forum Zaburzeń Metabolicznych” 2017, 8, 4

Autor: zdrowatarczyca.info | Zdjęcie: chrupka/123rf.com

Ten artykuł jest chroniony prawami autorskimi. Niedopuszczalne jest zwielokrotnianie, modyfikowanie, publiczne odtwarzanie i / lub udostępnianie Serwisu, jego części, materiałów w nim zamieszczonych i / lub ich części, za wyjątkiem przypadków wskazanych w obowiązujących w tym zakresie przepisach prawa.

4/5 - (9 głosów / głosy)

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *