Znaczenie diety w leczeniu chorób tarczycy

Jak wspomóc pracę tarczycy odpowiednią dietą?

Istnieje coraz więcej dowodów naukowych potwierdzających ogromną rolę prawidłowego żywienia w chorobach tarczycy, w tym w niedoczynność tarczycy i chorobie Hashimoto. Dieta może bowiem zadecydować o przebiegu choroby oraz o tym, czy jej leczenie okaże się skuteczne. Postępowanie dietetyczne powinno w tym przypadku opierać się na zasadach zdrowego, racjonalnego żywienia. Niekiedy na potrzeby pacjenta dietę trzeba też dodatkowo zmodyfikować [1]. Co to oznacza w praktyce?

Spis treści
Choroby tarczycy a dieta – których składników nie może zabraknąć, a których spożycie ograniczyć
Choroba Hashimoto a dieta i nietolerancje pokarmowe
Protokół immunologiczny w chorobach tarczycy
Podsumowanie – dieta ma znaczenie w chorobach tarczycy
Dieta w chorobie Hashimoto [INFOGRAFIKA]

Choroby tarczycy a dieta – których składników nie może zabraknąć, a których spożycie ograniczyć

Dieta osoby z chorobą tarczycy musi być przede wszystkim różnorodna. Pod tym względem sposób odżywiania chorych nie będzie znacząco różnił się od sposobu odżywiania osób niemających problemów z tarczycą. Rozkład poszczególnych składników odżywczych w diecie chorego – w tym węglowodanów, białka, tłuszczów nasyconych i nienasyconych – jest porównywalny z rozkładem zalecanym dla populacji ogólnej [1].

W codziennym jadłospisie osoby chorej na tarczycę nie może na pewno zabraknąć:

• pełnoziarnistych produktów zbożowych,
• pełnowartościowego białka,
• kwasów tłuszczowych n-3,
• odpowiednich ilości jodu, selenu, żelaza, witaminy D oraz błonnika.

Jednocześnie taka dieta powinna w znacznym stopniu ograniczyć spożycie:

• nasyconych kwasów tłuszczowych [1],
• produktów wysoko przetworzonych,
• produktów bogatych w konserwanty, sztuczne barwniki i ulepszacze smaku.

Choroba Hashimoto a dieta i nietolerancje pokarmowe

Obecnie coraz częściej niedoczynność tarczycy ma podłoże autoimmunologiczne i jest związana z chorobą Hashimoto, czyli przewlekłym limfocytarnym zapaleniem tarczycy. W przypadku tego schorzenia dieta chorego musi zostać dodatkowo zmodyfikowana, przede wszystkim wzbogacona o składniki mające właściwości przeciwzapalne. Chory powinien częściej sięgać po produkty zawierające:

• kwasy omega-3,
• witaminy antyoksydacyjne,
• witaminę D,
• witaminę B12.

Ilość białka w codziennej diecie osoby z rozpoznanym Hashimoto powinna wynosić nawet 25% [1] .

• Badania naukowe potwierdzają wyższą częstotliwość występowania celiakii (trwałej nietolerancji glutenu) u osób z chorobą Hashimoto. Obie choroby mają podłoże autoimmunologiczne. Leczenie celiakii polega na stosowaniu przez całe życie ścisłej diety bezglutenowej. Jeśli celiakia nie jest właściwie leczona, wywołuje w organizmie stan zapalny, który negatywnie wpływa na tarczycę, a podawane leki nie wchłaniają się odpowiednio. Czytaj więcej: Hashimoto a dieta bezglutenowa. 
• U pacjentów z chorobą Hashimoto znaczenie ma także nietolerancja laktozy. Naukowcy zaobserwowali, że osoby dotknięte chorobą Hashimoto i jednocześnie nietolerujące laktozy, wymagają o 30% większych dawek tyroksyny, w porównaniu z osobami, które z trawieniem laktozy nie mają żadnego problemu. Czytaj więcej: Hashimoto a nietolerancja laktozy

Jaki z tego wniosek? Brak leczenia nietolerancji pokarmowej może skutkować zaostrzeniem objawów choroby Hashimoto oraz sprawić, że terapia nie przyniesie spodziewanego efektu. Co w takim razie z dietą eliminacyjną, o której tak często mówi się w kontekście chorób tarczycy, w tym choroby Hashimoto?

Protokół autoimmunologiczny w chorobach tarczycy

W ostatnich latach bardzo popularną metodą leczenia chorób autoimmunologicznych, również choroby Hashimoto, stał się tzw. protokół autoimmunologiczny. (z ang. Autoimmune Protocol, AIP). Jest to rodzaj diety polegający na całkowitej eliminacji m.in. glutenu, laktozy oraz kazeiny.

Obecnie nie ma jednak wystarczających dowodów naukowych potwierdzających konieczność rutynowego stosowania diet eliminacyjnych u osób z chorobą Hashimoto [1]. Warto też podkreślić, że eliminacja tych składników wymaga rezygnacji z bardzo wielu produktów spożywczych:

• mleka krowiego, koziego, owczego oraz przetworów mlecznych (są źródłem laktozy i kazeiny);
• wszystkich zbóż glutenowych, a więc m.in. pszenicy, żyta, jęczmienia, zanieczyszczonego glutenem owsa;
• wszystkich produktów, do których gluten jest dodawany – parówek, wędlin, zup z torebki, sosów, przypraw, konserw czy kandyzowanych owoców.

Stosując tak restrykcyjną dietę, bez odpowiedniej wiedzy i wsparcia dietetyka, chory może więc nabawić się poważnych niedoborów pokarmowych. Tym bardziej, że produkty bezglutenowe są produktami o niższej wartości odżywczej w porównaniu z tymi zawierającymi gluten.

Pacjenci z przewlekłym zapaleniem tarczycy typu Hashimoto powinni więc najpierw rozważyć diagnostykę w kierunku trwałej nietolerancji glutenu, czyli celiakii oraz nietolerancji laktozy. Następnie w razie stwierdzenia którejś z nich, wprowadzić dietę bezglutenową lub bezlaktozową. Oczywiście nie samodzielnie, a w ścisłym kontakcie z dietetykiem.

Pacjenci z przewlekłym zapaleniem tarczycy powinni sięgać po dietę bezglutenową lub bezlaktozową tylko w przypadku absolutnej konieczności, a więc gdy wiadomo już, że nie tolerują któregoś ze wspomnianych składników.

Podsumowanie: dieta ma znaczenie w leczeniu chorób tarczycy

Dlatego powinna być dobrze przemyślana i skomponowana w konsultacji ze specjalistą – dietetykiem. Eliminacja glutenu lub laktozy z diety może przynieść poprawę stanu zdrowia, w tym zwiększyć skuteczność leczenia, a nawet doprowadzić do remisji choroby, jednak tylko w przypadku, gdy chory rzeczywiście nie toleruje któregoś z tych składników. W przeciwnym razie dieta eliminacyjna może spowodować więcej szkód niż pożytku.

 Zobacz też: Aktualne zalecenia dietetyczne dla pacjentów z chorobami tarczycy 

Dieta w chorobie Hashimoto [INFOGRAFIKA]

Źródła:

[1] K. Pastusiak, J. Michałowska, P. Bogdański, Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy, „Forum Zaburzeń Metabolicznych” 2017, 8, 4, s. 159.

[2] A. Ratajczak, M. Moszak, M. Grzymisławski, Zalecenia żywieniowe w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto. „Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne” 2017, 7 (4), s. 309.

[3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24796930