Czy powinnaś jeść produkty mączne?
Przewlekłe zmęczenie, zły nastrój, kłopoty z wagą, wypadanie włosów, brak koncentracji i inne objawy Hashimoto nie mijają mimo leczenia? Choroba tarczycy to nie tylko problem tego organu… Przyczynami (a jest ich wiele) chorób tarczycy – w ujęciu funkcjonalnym – są m.in. nietolerancje pokarmowe, zaburzenia trawienia, stany zapalne jelit, cieknące jelito, toksyny, nabiał oraz gluten. Możesz należeć też do grupy chorych, którzy mają dodatkowo inną chorobę – celiakię. Szacuje się, że to aż połowa osób z chorobą Hashimoto! [1]
Spis treści
Objawy celiakii (trwałej nietolerancji glutenu)
Dlaczego celiakia może być dla Ciebie niebezpieczna?
Przy Hashimoto nieleczona celiakia może wpływać na skuteczność terapii
Jakie badania wykonać przy podejrzeniu celiakii
Hashimoto a dieta bezglutenowa – przy braku celiakii nie musisz jej stosować
Być może, za namową dietetyka lub intuicyjnie, ograniczyłaś już spożywanie glutenu lub przyjmujesz preparaty, które wyciszają objawy. Myślisz więc, że badanie w kierunku celiakii (trwałej nietolerancji glutenu) nie ma sensu… To błąd! Przy celiakii konieczne jest wyeliminowanie glutenu z posiłków w 100%.
Jednak żeby to zrobić, należy przeprowadzić badania i postawić odpowiednią diagnozę. Badań krwi w kierunku celiakii nie należy wykonywać u osób, które wcześniej odstawiły gluten, gdyż wynik może wyjść fałszywie ujemny. Dla wyniku testu DNA stosowanie diety bezglutenowej nie ma jednak znaczenia. Odpowiednie badania i właściwa diagnoza dają szansę na zastosowanie odpowiedniego leczenia, które pomoże Ci pozbyć się nieprzyjemnych dolegliwości!
Objawy celiakii mogą Cię zaskoczyć…
Wiele osób kojarzy celiakię z objawami ze strony układu pokarmowego – bólem brzucha, wzdęciami, biegunką etc. Chociaż u niektórych chorych mogą one wystąpić, celiakia najczęściej objawia się w sposób nieoczywisty, który trudno powiązać z trwałą nietolerancją glutenu.
Mogą wystąpić m.in.:
- zmęczenie i osłabienie organizmu;
- spadek nastroju (a nawet depresja);
- nerwowość, rozdrażnienie;
- problemy z poziomem hormonów;
- niedobory witamin i minerałów;
- bóle głowy, migreny;
- bóle kości, osteoporoza;
- problemy z płodnością;
- poronienia.
Jak widzisz, wiele z tych objawów pokrywa się z dolegliwościami obecnymi przy Hashimoto, co dodatkowo utrudnia rozpoznanie celiakii.
Dlaczego celiakia może być dla Ciebie niebezpieczna?
Chociaż celiakię uważa się za chorobę wieku dziecięcego, źródła naukowe mówią, że „obecnie 60% nowo rozpoznawanych przypadków celiakii dotyczy osób dorosłych (szczyt zachorowań przypada na 3. i 4. dekadę życia), spośród których 15–20% ma ponad 60 lat [2]”.
Jedynym sposobem leczenia celiakii jest rygorystyczne przestrzeganie diety bezglutenowej. A jej właściwe stosowanie zapewnia dobry stan zdrowia zarówno fizyczny, jak i psychiczny oraz powoduje ustąpienie objawów klinicznych celiakii, cofnięcie zmian, które zaszły w jelicie cienkim – odbudowę kosmków jelitowych. Kosmki jelitowe to małe wypustki, które powiększają chłonną powierzchnię jelit i odpowiadają za wchłanianie substancji odżywczych z pożywienia, leków i suplementów. W konsekwencji ich degradacji pojawiają się niedobory, które wywołują różnorodne objawy i dalsze problemy zdrowotne.
A jeśli masz Hashimoto? Nieleczona celiakia może wpływać na skuteczność terapii
Przede wszystkim ze względu na to, że podawane leki nie mają szansy odpowiednio się wchłonąć, a niezdiagnozowana celiakia (a tym samym brak właściwego leczenia) wywołuje w organizmie stan zapalny, który będzie negatywnie wpływał na tarczycę.
Badania wskazują, że nawet u 20% osób z celiakią i Hashimoto może nastąpić remisja choroby – już po roku od przejścia na dietę bezglutenową. Również w przypadku subklinicznej niedoczynności tarczycy i jednoczesnej obecności celiakii eliminacja glutenu jest skuteczna. U 71% osób z tymi dwoma kłopotami po roku diety bezglutenowej doszło do uregulowania pracy tarczycy [1].
Jak widzisz, jeśli za nieskutecznym leczeniem stoi nieleczona celiakia – dieta bezglutenowa pomoże Ci pozbyć się przykrych dolegliwości. Pamiętaj, by najpierw postawić jednak prawidłową diagnozę… Europejskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia (ESPGHAN) rekomenduje realizację testów w kierunku celiakii u wszystkich osób chorujących na Hashimoto [3].
Czy masz celiakię? Sprawdź, jakie badania wykonać
Warto zacząć od badania genetycznego, ponieważ celiakia zapisana jest właśnie w genach. Należy wykonać badanie na obecność haplotypów DQ2.2 (DQA1*02, DQB1*02), HLA DQ2.5 (DQA1*05, DQB1*02), HLA DQ8 (DQA1*03, DQB1*03:02). Zdecydowana większość osób chorujących na celiakię posiada antygen HLA DQ2, a pozostali mają antygen HLA DQ8. Pozytywny wynik badania nie przesądza jednak o aktywnej chorobie, gdyż geny te posiada około 30% społeczeństwa.
Aby sprawdzić, czy ta choroba jest już u Ciebie aktywna, należy wykonać badania przeciwciał:
- przeciw transglutaminazie tkankowej tTG;
- przeciw endomysium mięśni gładkich EmA;
- przeciw deamidowanym peptydom gliadyny DGP.
Oczywiście zanim przystąpisz do badania krwi, nie możesz wykluczyć glutenu z diety. Wspomniane wyżej badania można z powodzeniem wykorzystywać również do monitorowania prawidłowego stosowania diety bezglutenowej.
Hashimoto a dieta bezglutenowa. Jeśli nie masz celiakii, wcale nie musisz odstawiać glutenu!
Chociaż wiele osób doradza przy Hashimoto dietę bezglutenową, to jeśli nie masz celiakii, eliminacja tego składnika wcale nie jest zasadna! Mówią o tym źródła naukowe:
„Wśród pacjentów z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy należy rozważyć poszerzenie diagnostyki w kierunku celiakii, a w przypadku jej występowania zastosować dietę bezglutenową. Z kolei wśród pacjentów z rozpoznaną nietolerancją laktozy korzyści przynieść może wprowadzenie diety bezlaktozowej. Nie ma jednak wystarczających dowodów skłaniających do rutynowego stosowania diet eliminacyjnych w tej grupie chorych” [4].
Co więcej, eliminacja glutenu wiąże się też z niepotrzebną eliminacją niektórych składników pokarmowych, w tym błonnika, witamin i minerałów oraz może stanowić kłopot w codziennym przygotowywaniu posiłków. Nie bez powodu osoby z celiakią przebywają pod opieką dietetyka, który pomaga ułożyć wartościowy jadłospis.
Przed rozpoczęciem diety eliminującej jakikolwiek składnik ważne jest przeprowadzenie właściwych badań i postawienie diagnozy. Zyskasz informację, czy rzeczywiście dana eliminacja będzie dla Ciebie korzystna i przyniesie zamierzony efekt w postaci poprawy samopoczucia, redukcji wagi i pozbycia się dolegliwości. Jeśli masz celiakię i Hashimoto – dieta bezglutenowa będzie dla Ciebie szansą, by poczuć się lepiej.
Zobacz też: Aktualne zalecenia żywieniowe w chorobach tarczycyAbsolwentka Wyższej Szkoły Nauk Społecznych w Lublinie na kierunku Dietetyka oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego na Wydziale Lekarskim, kierunek Żywienie Kliniczne. Zawodowo związana z Krapkowickim Centrum Zdrowia, gdzie kieruje i nadzoruje Poradnią Chorób Metabolicznych i Bariatrii. Więcej
Źródła:
[1] I. Wentz, Hashimoto. Jak w 90 dni pozbyć się objawów i odzyskać zdrowie, Kraków 2017. [2] D. Satora, K. Bochen, A. Prystupa, J. Pietraszek-Mamcarz, J. Mosiewicz, J. Schabowski, Celiakia – choroba nie tylko dziecięca, „Family Medicine & Primary Care Review” 2011, 13, 1, s. 91. [3] Nowe wytyczne diagnostyki celiakii wg Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN), oprac. A. Rybak, „Standardy Medyczne Pediatria” 2012, 9, s. 179–184. [4] K. Pastusiak, J. Michałowska, P. Bogdański, Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy, „Forum Zaburzeń Metabolicznych” 2017, 8, 4, s. 159.Ten artykuł jest chroniony prawami autorskimi.