Badanie hormonów tarczycy pozwala na stwierdzenie, czy tarczyca pracuje prawidłowo. Jeśli poziom hormonów produkowanych przez ten narząd jest za niski, wówczas mamy do czynienia z niedoczynnością tarczycy. Jeśli z kolei jest za wysoki – mówimy o nadczynności tarczycy. Jakie hormony należy zbadać oraz jakie powinno być postępowanie przy stwierdzeniu ich nieprawidłowego poziomu? Dowiesz się tego z poniższego artykułu.
Spis treści:
Jakie hormony tarczycy zbadać?
Konsultacja wyników badania hormonów tarczycy z endokrynologiem
Badanie hormonów tarczycy – jakie hormony badamy?
Podstawowym hormonem oznaczanym w badaniach laboratoryjnych w celu oceny pracy tarczycy jest hormon TSH. Jest to hormon przysadki mózgowej, który powoduje wydzielanie hormonów tarczycy, czyli T3 i T4. Hormon TSH jest najbardziej czułym wskaźnikiem pracy tarczycy. Pozwala wykryć nawet bezobjawowe zaburzenia pracy tego narządu – także te, gdy hormony FT3 i FT4 mieszczą się jeszcze w normach.
Wadą badania hormonu TSH jest fakt, że jego poziom zmienia się bardzo wolno. Jeśli badanie będzie wykonywane w krótkich odstępach czasu, np. w celu kontroli leczenia, wynik będzie dotyczył nie aktualnego stanu, a tego sprzed miesiąca. Zdarza się również, że wynik jest zaniżony z innych przyczyn niż nieprawidłowa praca tarczycy, np. z powodu zażywania suplementów z biotyną.
- Jeśli badanie laboratoryjne wykaże niski poziom TSH, prawdopodobnie mamy do czynienia z nadczynnością tarczycy. Jest to stan, kiedy tarczyca produkuje za dużo hormonów. W tym wypadku, aby potwierdzić chorobę, konieczne jest jeszcze uzupełnienie badania TSH o hormony FT3 oraz FT4. Przy nadczynności tarczycy stężenia tych hormonów są przeważnie powyżej normy. Czasem mamy do czynienia również z subkliniczną nadczynnością tarczycy. W tej sytuacji stężenie TSH jest obniżone, ale pozostałe hormony (FT3 i FT4) znajdują się w normie [1].
- Jeśli badanie laboratoryjne wykaże wysoki poziom TSH, wówczas prawdopodobnie mamy do czynienia z niedoczynnością tarczycy – gruczoł produkuje za małą ilość hormonów. W celu postawienia pewnej diagnozy w niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie dodatkowo badania FT4. Jeśli lekarz nie ma wątpliwości co do rozpoznania, wówczas zdarza się, że badanie tego hormonu jest pomijane. Należy pamiętać, że badanie poziomu hormonu FT4 jest mniej czułe. Przy niewielkim przekroczeniu TSH poziom tego hormonu zazwyczaj jest w normie. W niedoczynności tarczycy oznaczenie FT3 jest z kolei rzadko stosowane, ponieważ jest mało czułym badaniem w tym przypadku – następuje adaptacyjny wzrost obwodowej przemiany T4 w T3. Stężenie FT3 przy niedoczynności tarczycy jest zwykle w normie. Podwyższone jest jednak w sytuacji, gdy mamy do czynienia z niedoczynnością tarczycy spowodowaną niedoborem jodu [2].
- Jeśli pacjent ma prawidłowy poziom TSH, oznaczenie innych hormonów (tzn. FT3 oraz FT4) zwykle jest bezcelowe [3].
Badanie hormonów tarczycy – konsultacja wyniku z endokrynologiem
Wynik laboratoryjnego badania hormonów tarczycy zawsze należy skonsultować z lekarzem endokrynologiem, ponieważ:
- Należy pamiętać, że norma w przypadku badania TSH jest dość szeroka. Część pacjentów odczuwa dolegliwości związane z niedoczynnością tarczycy mimo teoretycznie prawidłowego wyniku. Co więcej, np. kobiety w wieku rozrodczym powinny mieć TSH niższe niż kobiety starsze – norma to średnia dla każdego wieku, a zatem jest niedoskonała.
- Istnieje szereg pozatarczycowych czynników, które mogą wpływać na podwyższenie lub obniżenie poziomu badanych hormonów tarczycy.
- Stwierdzenie nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych jest niewystarczające do postawienia diagnozy.
Źródła:
J. Belowski, Hormony tarczycy – TSH, FT4, FT3, Endokrynologia. Poradnik dla pacjentów, http://www.endokrynologia.net/tarczyca/hormony-tarczycy-tsh-ft4-ft3, dostęp: 10.09.2018.
Jestem absolwentką Wydziału Lekarskiego Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach. Byłam asystentem w Oddziale Chorób Wewnętrznych Kliniki Chorób Wewnętrznych, Autoimmunologicznych i Metabolicznych Centralnego Szpitala Medycznego w Katowicach oraz w Klinice Endokrynologii Uniwersyteckiego Centrum Okulistyki i Onkologii. Więcej
Ten artykuł jest chroniony prawami autorskimi. Niedopuszczalne jest zwielokrotnianie, modyfikowanie, publiczne odtwarzanie i / lub udostępnianie Serwisu, jego części, materiałów w nim zamieszczonych i / lub ich części, za wyjątkiem przypadków wskazanych w obowiązujących w tym zakresie przepisach prawa.